Ticaret Hukuku
Ticaret Hukuku; geniş anlamı ile ticari faaliyetlere ilişkin tüm ilişki ve durumlara uygulanan hukuk dalıdır. Oldukça kapsamlı olan ve bağımsız niteliği haiz ticaret hukuku, borçlar hukuku ve medeni hukuk ile de ilişkili bir hukuk dalıdır.
Ticaret hukukunu düzenleyen asıl kaynak 14.02.2011 tarih ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunudur. Bu Kanun kapsamına giren asıl konular; Ticari İşletme Hukuku, Şirketler Hukuku, Kıymetli Evrak Hukuku, Taşıma Hukuku, Deniz Ticareti Hukuku ve Sigorta Hukuku olup bunlara ilişkin aşağıda her bir başlık altında kısaca bilgi verilmektedir.
Ticari İşletme Hukuku
Kanunun Ticari İşletme başlığını taşıyan bu bölümü ticari işletme, tacir, ticaret sicili, ticaret unvanı ve işletme adı, haksız rekabet, ticari defter, cari hesap ve acentelik gibi belli başlı konuları kapsamına almaktadır. Ticari işletme hukuku, TTK m. 11-123 arasında düzenlenmiş olmakla birlikte sayılan konulardan da anlaşılabileceği üzere temel olarak tacir ve ticari işletmesini ilgilendiren faaliyetleri konu edinmektedir.
Şirketler Hukuku
Ticaret şirketleri TTK’nın 124-644. maddeleri arasında düzenlenmiştir. TTK’nın 124/1. maddesine göre kolektif, komandit, kooperatif, anonim ve limited şirketler olarak belirtilmiştir. Bu alanın kapsamına genel hatları ile bir ticaret şirketinin kuruluşu, şirket esas sözleşmesinin hazırlanması, ticaret siciline tescil, şirketin işleyişi, organları, şirket yönetimine ilişkin usul ve esaslar, şirketin karar alma süreç ve mekanizmaları, denetimi, sona ermesi, ticaret sicilinden terkini ve ihyası gibi konular girmektedir.
Kıymetli Evrak Hukuku
Ticari yaşamdaki gereksinimlerden dolayı çeşitli senet tipleri ortaya çıkmıştır. Bunların bir kısmı bir alacağa ilişkin hakları temsil eden senetler olup poliçe, bono, çek, varlığa dayalı menkul kıymetler örnek olarak gösterilebilir. Bir kısım senetler ise sermaye payı üzerindeki hakları temsil etmektedir. Makbuz senedi, varant, konşimento, taşıma senedi gibi diğer bir kısım senetler ise eşya üzerindeki hakları temsil etmektedir. Çeşitli nitelikteki hakları temsil eden bu senetlerin tümüne ticaret hukuku terminolojisinde ‘kıymetli evrak’, bunları düzenleyen hukuk dalına da ‘kıymetli evrak hukuku’ denilmektedir.
Kıymetli evrak hukuku, TTK’nın “Kıymetli Evrak” başlıklı üçüncü kısmında 645-849 maddeleri arasında düzenlenmiştir. Burada genel hükümler, nama, hamile yazılı senetler, kambiyo senetleri, kambiyo senetlerine benzeyen senetler, emre yazılı senetler, makbuz senedi ve varanta ilişkin hükümler bulunmaktadır.
Taşıma Hukuku
Konusunu eşya ve yolcu taşımacılığı oluşturan taşıma hukukuna ilişkin hükümler TTK’nın 850-930. maddeleri arasında yerini almıştır. Bu bölümde eşya taşıması, taşınma eşyası taşınması, değişik tür araçlarla taşıma, yolcu taşımacılığı ve taşıma işleri komisyonculuğuna ilişkin hükümler ile her taşıma türüne göre kurulacak ilişkiler, taşıma senetleri, taşıma işlerinden doğacak sorumluluk ve zararlar düzenlenmiştir.
Deniz Ticareti Hukuku
Temel olarak gemi, donatan, donatma iştiraki, kaptan, deniz ticareti sözleşmeleri, deniz yolu ile yolcu taşımacılığı sözleşmeleri, deniz kazaları, gemi alacakları, deniz alacakları, petrol kirliliği ve cebri icraya ilişkin hükümler TTK’nın 931-1400. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Sigorta Hukuku
TTK’nın 1401-1520 maddeleri arasında ise sigorta hukukuna ilişkin genel hükümler ve sigorta türüne ilişkin özel hükümler yer almaktadır.
TTK kapsamında yukarıda saydığımız ticaret hukuku alanlarının yanı sıra özellikle de 1980 yılı itibariyle Türkiye’de sosyal ve ekonomik hayatın değişime uğraması ve globalleşen dünyaya ayak uydurma ihtiyacının bir sonucu olarak ard arda özel kanunlar ile de düzenlemeler yapılmıştır. Sermaye Piyasası Hukuku, Banka Hukuku, Fikri ve Sınai Haklar Hukuku, Rekabet Hukuku, Uluslararası Ticaret Hukuku olup belirtilen bu alanlar kendi içerisinde ayrı kanun ve kanun hükmünde kararnameler ile düzenleme altına alınmışlardır.
Görüldüğü üzere ticaret hukuku oldukça geniş bir alana yayılmakta ve her bir alan mevzuatta sıkı hükümlere bağlanmış bulunmaktadır. Gerek bu durum gerekse de ekonomik faaliyetler sonucu elde edilen gelirin büyük çoğunluğunun ticaret yoluyla kazanıldığı gerçekliği karşısında üretim ve tüketim arasındaki dengeyi sağlayan ticari faaliyetlerin sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi bakımından tüm bu faaliyetlerin hukuk kuralları çerçevesinde gerçekleşmesi büyük önem arz etmektedir.
